Αναμφισβήτητα, η παρουσία ενός ζώου στην καθημερινότητά μας μόνο θετική επίδραση μπορεί να έχει.Τι γίνεται όμως όταν αυτή η «καθημερινότητα» δεν είναι η «συνηθισμένη»; Τι θέση θα μπορούσε να έχει ένα ζώο στη ζωή μιας οικογένειας ή ενός παιδιού που βιώνει μια όχι και τόσο «παιδική» πραγματικότητα; Πώς θα μπορούσε ένα ζώο να βοηθήσει ένα παιδί που ταλαιπωρείται από κάποια χρόνια ή ανίατη ασθένεια; Ένα εγκαταλειμμένο ή κακοποιημένο παιδί; Τι γίνεται όταν το παιδικό δωμάτιο δεν βρίσκεται στο σπίτι, αλλά σε ένα νοσοκομείο, ένα ίδρυμα ή έναν ξενώνα;
Το Pet Therapy ή Animal Assisted Therapy είναι μια εναλλακτική συμπληρωματική μέθοδος θεραπείας με τη βοήθεια των ζώων. Λέγεται ότι ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που τη χρησιμοποίησε συστήνοντας στους φίλους του να καταπολεμούν την αϋπνία κάνοντας μια βόλτα με άλογο. Για πρώτη φορά εφαρμόστηκε επίσημα το 1940 σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης από τον αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό και τις υγειονομικές υπηρεσίες του Στρατού ως πρόγραμμα επανένταξης και κοινωνικοποίησης των βετεράνων στρατιωτών που στηριζόταν σε ζώα (αγροτικά και συντροφιάς). Όμως πανηγυρική είσοδο στον επιστημονικό κόσμο έκανε το 1960 χάρη στον Αμερικανό ψυχοθεραπευτή παιδιών Μπόρις Λέβινσον.
Άλογα, σκύλοι, γάτες, κουνέλια, ινδικά χοιρίδια, ψάρια, χελώνες, ωδικά πουλιά, δελφίνια, ακόμη και οικόσιτα γουρουνάκια και άλλα αγροτικά ζώα μπορούν να προσφέρουν ιδανικά τις υπηρεσίες τους στον άνθρωπο. Φυσικά στην κορυφή της λίστας βρίσκεται ο σκύλος, ο οποίος συν τοις άλλοις (σύμφωνα με ερευνητές της Κτηνιατρικής Σχολής του Κέιμπριτζ), αν εκπαιδευτεί κατάλληλα, μπορεί να ξεχωρίσει τη μυρωδιά που αναδίδουν τα καρκινικά κύτταρα και να εντοπίσει με επιτυχία έναν καρκίνο.
Τα τελευταία χρόνια τα ζώα πέρασαν επισήμως και στα ιατρικά πρωτόκολλα νοσοκομείων. Ήδη σε μεγάλα νοσοκομεία των ΗΠΑ, του Καναδά, της Αυστραλίας αλλά και αρκετών ευρωπαϊκών χωρών εφαρμόζονται σχετικά προγράμματα. Το πείραμα έγινε προ διετίας και στη χώρα μας.
Ο αγαπημένος «γιατρός» των παιδιών στο Ογκολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», έχει μεγάλα αφτιά, σουφρώνει τη μυτούλα του, κουνάει την ουρίτσα του και είναι όντως σαν ζωγραφιά!
Ο Χνούδος, το μικρό κουνελάκι, έχει μπει για τα καλά στη ζωή των παιδιών. Δέχεται τα χάδια τους, τους δίνει έμπνευση για απίθανες καλλιτεχνικές δημιουργίες, αλλά, πάνω απ’ όλα τους χαρίζει δύναμη και ακούει τα «προβλήματά» τους, όσο δύσκολα κι αν είναι αυτά για ένα ταπεινό κουνελίσιο μυαλουδάκι…
«Ένα ζώο μπορεί να δώσει πραγματικά χαρά. Ειδικά στα νοσοκομεία μπορεί να ανατρέψει κανόνες. Να δώσει αυτή την άλλη αίσθηση που λείπει. Βλέπετε, το νοσοκομείο είναι ένας πολύ ψυχρός χώρος. Είναι ένας χώρος πόνου. Ένας χώρος στον οποίο κανείς δεν αισθάνεται καλά. Το κουνέλι, από την άλλη, είναι ένα ζώο οικείο από την παιδική μας ηλικία. Είναι κάτι απολύτως γνωστό και φυσιολογικό. Για αυτά τα παιδιά λοιπόν, τα οποία έχουν στερηθεί πραγματικά σημαντικά πράγματα, το κουνέλι είναι παρέα. Είναι σύντροφος και πραγματικά το υποδέχονται με εντυπωσιακό τρόπο! Το χαϊδεύουν, το ταΐζουν, του φτιάχνουν κουνελότουρτες και του κάνουν δώρα για τα γενέθλιά του. Επίσης, του μιλάνε… Ναι, μιλάνε για τα πάντα στο κουνέλι. Ακόμα και για το θάνατο…», μας εξηγεί η κα. Κατερίνα Λουκάκη, κτηνίατρος και υπεύθυνη του Επιστημονικού Προγράμματος «Θεραπευτική συντροφιά ζώου σε Νοσοκομείο Παίδων».
Τι είναι όμως αυτό που κάνει μια τόση δα χνουδωτή μπαλίτσα τόσο σημαντική για αυτά τα παιδιά; «Θεωρούμε ότι για αυτά τα παιδιά το συγκεκριμένο ζώο είναι κάτι που έρχεται από την παλιά τους ζωή, όταν μπορούσαν να είναι έξω, να παίζουν με τα ζώα… Αυτό είναι που το κάνει τόσο σημαντικό για αυτά. Έχει παρατηρηθεί παιδάκια, που ενώ δεν είχαν καμία διάθεση λόγω των φαρμάκων και της αρρώστιας τους, μετά από λίγο να γελάνε, να θέλουν να ζωγραφίσουν και να συμμετάσχουν σε ένα κοινό παιχνίδι στο οποίο το κουνέλι είναι ο βασικός άξονας. Έχει φτάσει το κουνέλι να επισκεφτεί θαλάμους παιδιών επειδή εκείνα το έχουν ζητήσει και μάλιστα όχι μόνο εκείνα, αλλά και οι γιατροί! Και αυτό ήταν κάτι το εντυπωσιακό. Να μπει το κουνέλι μέσα στους θαλάμους και να το υποδεχτούν με ενθουσιασμό τόσο το νοσηλευτικό προσωπικό όσο και οι γονείς».
Μέσα σε όλες τις κουνελοϊστορίες που έχουν ζήσει όμως η κα. Λουκάκη παρέα με το Χνούδο, υπάρχουν κάποιες που πραγματικά έχουν αποτυπωθεί στο μυαλό και την καρδιά της. Όπως αυτή του μικρού αγοριού που ζωγράφιζε μόνο μαύρα… «Ήταν ένα παιδάκι ηλικίας 3-4 ετών το οποίο δεν ερχόταν ποτέ στον παιδότοπο του νοσοκομείου. Καθόταν στο δωμάτιό του και ζωγράφιζε μονίμως με μαύρους μαρκαδόρους. Κάποια στιγμή, η μητέρα του μου ζήτησε να πάμε το κουνέλι στο θάλαμό του, και το πήγαμε. Κουβεντιάσαμε λίγο με τον μικρό και αφήσαμε το διάφανο κουτί με το κουνελάκι εκεί. Το παιδί συνέχισε να ζωγραφίζει μόνο με μαύρο χρώμα. Κάποια στιγμή παίρνει ένα άλλο χρώμα… Αρχίζει να ζωγραφίζει με κόκκινο. Τότε, το ρωτάω: “Γιατί ζωγραφίζεις με αυτό το χρώμα;” και μου απαντάει: “Αυτή τη ζωγραφιά θα τη δώσω στο κουνέλι… Θα φοβηθεί με το μαύρο...”, από τότε το παιδάκι αυτό ερχόταν στον παιδότοπο μόνο όταν ήταν ο Χνούδος εκεί και, φυσικά, δεν του ζωγράφιζε ποτέ με μαύρο! Του ζωγράφιζε πάντα πολύχρωμα κουνέλια!».
Το κουνέλι επισκέπτεται τους μικρούς άρρωστους φίλους του, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, μεταφερόμενο σε ειδικό κλουβί, στο οποίο γίνεται απολύμανση πρίν και μετά την επίσκεψη. Ο κούνελος παραμένει σε ειδικό χώρο για δύο περίπου ώρες.
Η επιλογή του κουνελιού, ως ζώου παρέμβασης, έγινε με τα εξής κριτήρια: Είναι ζώο οικείο στην πλειονότητα των παιδιών, επιτρέπει την απτική παράλληλα με την οπτική επαφή, είναι ήρεμο, με αποτέλεσμα να μη δημιουργεί πρόβλημα με φωνές στον χώρο παρέμβασης, μικρό σε μέγεθος, ώστε να μεταφέρεται εύκολα και να ζει σε ελεγχόμενες συνθήκες υγιεινής.
Ένας σκύλος που χαρίζει χαμόγελα και κουράγιο
Όταν ο Ραλφ επισκέπτεται τους θαλάμους στο Νοσοκομείο Παίδων της Μελβούρνης, όλοι οι ασθενείς τον υποδέχονται με χαμόγελο και ανυπομονούν για την επόμενη φορά που θα τον ξαναδούν.
Γιατί ο Ραλφ δεν είναι ένας τυχαίος «νοσοκόμος». Παρά την τριχωτή του εμφάνιση και την παρορμητική γλώσσα του, θεωρείται ένας από τους πιο ξεχωριστούς και αποτελεσματικούς εργαζόμενους του νοσοκομείου.
Ο Ραλφ επισκέπτεται τους μικρούς ασθενείς του κάθε Δευτέρα και μάλιστα συντροφεύει μερικούς την ώρα της εξαντλητικής χημειοθεραπείας.
Τα αποτελέσματα της «δουλειάς» του είναι εντυπωσιακά: βοήθησε τη 2χρονη Claire Couwenberg να περπατήσει για πρώτη φορά πέντε ημέρες μετά την επέμβαση στην οποία υπεβλήθη για αφαίρεση όγκου στο νεφρό.
Η μητέρα της Claire περιέγραψε τον ενθουσιασμό της όταν η μικρή σηκώθηκε και περπάτησε μόλις ο Ραλφ μπήκε στο δωμάτιο. «Μόλις τον είδε σηκώθηκε και πολύ σιγά, λίγο αδέξια, άρχισε να περπατάει και τώρα δεν τη σταματάει τίποτα», είπε, «δεν έχω λόγια για να το περιγράψω, από μία άποψη δεν μπορώ να το πιστέψω».
Η μητέρα της Claire περιέγραψε τον ενθουσιασμό της όταν η μικρή σηκώθηκε και περπάτησε μόλις ο Ραλφ μπήκε στο δωμάτιο. «Μόλις τον είδε σηκώθηκε και πολύ σιγά, λίγο αδέξια, άρχισε να περπατάει και τώρα δεν τη σταματάει τίποτα», είπε, «δεν έχω λόγια για να το περιγράψω, από μία άποψη δεν μπορώ να το πιστέψω».
Χάρισε το χαμόγελο στον μόλις 15 μηνών Ζeke Harrison που πάσχει από μία σπάνια γενετική διαταραχή που δεν επιτρέπει στο σώμα του να μεταβολίσει την πρωτεΐνη με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε διαρκή κίνδυνο.
Ο Ραλφ είναι μεταξύ της ομάδας σκύλων που επισκέπτονται κάθε εβδομάδα το Νοσοκομείο, συμμετέχοντας σε ένα πρόγραμμα που ενισχύεται ώστε ακόμα περισσότεροι τετράποδοι «νοσοκόμοι» να βρεθούν δίπλα σε παιδιά που περνούν δύσκολα μέσα στο νοσοκομείο.
Η θεραπευτική συντροφιά των ζώων
Τα ζώα και μόνο με την παρουσία τους στον χώρο μας κάνουν καλό. Για παράδειγμα:
Μειώνουν την αρτηριακή πίεση. Η παρέα με έναν σκύλο ή μια γάτα, καθώς επίσης και η παρατήρηση ψαριών που κολυμπούν μέσα σε ένα ενυδρείο μειώνουν την αρτηριακή πίεση και κατεβάζουν τα επίπεδα της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων στο αίμα.
Απομακρύνουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου της Μινεσότας, η παρουσία γάτας στο σπίτι μπορεί να μειώσει σχεδόν στο μισό τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού.
Μετριάζουν το στρες. Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο Buffalo της Νέας Υόρκης απέδειξαν ότι τα άτομα που έχουν ένα αγαπημένο κατοικίδιο ζώο αντεπεξέρχονται καλύτερα σε καταστάσεις που προκαλούν στρες, καθώς η φροντίδα και η αγάπη που δίνουν και η ανταπόκριση και αφοσίωση που παίρνουν πίσω αποτελούν δυνατή ψυχολογική υποστήριξη. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια πολλές μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, θέλοντας να μειώσουν το στρες στο προσωπικό τους, προσφέρουν χώρους χαλάρωσης δίνοντας στους υπαλλήλους τους τη δυνατότητα να φέρουν τα κατοικίδιά τους για να μπορέσουν να χαλαρώσουν.
Μας ενδυναμώνουν. Τα ζώα συντροφιάς μπορούν με την αγάπη και τα παιχνίδια τους να βοηθήσουν έναν μοναχικό άνθρωπο να αισθανθεί καλύτερα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για όσους περνάνε κάποια δύσκολη φάση (π.χ. έναν χωρισμό ή μακροχρόνια ασθένεια) και δεν έχουν κοντά τους κάποιον να τους συμπαρασταθεί.
Προσφέρουν έναν σκοπό ζωής. Η ανατροφή και η φροντίδα ενός ζώου συντροφιάς μπορεί να βοηθήσει κάποιον να νιώσει ότι έχει επιτύχει έναν σκοπό. Να τον κάνει να αισθανθεί όπως ένας κηδεμόνας που φροντίζει το παιδί του και του προσφέρει τα καλύτερα, ώστε να μεγαλώνει δυνατό και υγιές.
Μας εκτονώνουν. Σ΄ ένα ζώο συντροφιάς μπορείς να μιλάς ελεύθερα για τα πάντα και να μην έχεις τον φόβο της αποδοκιμασίας. Δεν θα σε κρίνει, δεν θα σε προσβάλει. Θα σε αφήσει να εκτονωθείς και να νιώσεις καλύτερα.
Μας κρατούν σε φόρμα. Μια καθημερινή βόλτα με τον σκύλο σου είναι μια καλή άσκηση για το μυαλό και το σώμα.
Συσφίγγουν τις οικογενειακές σχέσεις. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα μέλη μιας οικογένειας που έχουν κατοικίδιο περνούν πολύ περισσότερο χρόνο μαζί. Οι γονείς χαλαρώνουν και ανακουφίζονται από το στρες, τα παιδιά μαθαίνουν να φροντίζουν το ζώο και να αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς μαζί του.
Πηγη: goldenmag.gr, mybunny.ning.com, mylady.gr, newsbeast.gr
